Яһуди еместерге арналған кашрут. Бұл не және оны қалай түсіну керек?
Бұл мақала AI құралдары арқылы аударылған, орын алуы мүмкін кездейсоқ қателер үшін кешірім сұраймыз.
Таураттың ұлы даналығы тек оның әріптері мен өсиеттерінде ғана емес, сонымен бірге материалдық пен руханилықтың терең бірлігінде де көрініс табады. Кашрут — Мұса арқылы Синай тауында Исраил халқына берілген ең жоғары сыйлардың бірі ғана емес, сонымен қатар жанды Жарыққа көтеруге бағытталған ішкі тазару жолы. Бұл қасиетті тәртіп таңдалған халық үшін құдайлық құпияларды түсінуге және Жаратушымен жеке келісім орнатуға есік ашады.
1. Кашруттың яһудилер үшін маңызы
Кашрут — таңдалған халықтың рухани өмірдің жоғары деңгейіне шақырылғанының айқын дәлелі. Синай тауында Жаратушы мен Исраил халқы арасында келісім орнаған сәттен бастап, әрбір өсиет ерекше мәнге ие болып, ішкі өзгерудің құралына айналды. Кашрутта біз тек таза мен арамды ажырату туралы бұйрықты ғана емес, материалдықтың руханилыққа айналуына және әрбір әрекеттің Жарыққа бағытталған дұғаға айналуына шақыруды көреміз. Дәл осы өсиетті орындау арқылы яһудилер қасиеттіліктің жоғары деңгейіне жетуге мүмкіндік алады – бұл деңгейлер Жаратушымен келісімге байланбағандарға қолжетімсіз.
2. Кашрутты түсінудің екі деңгейі: Пшат және Сод
Тікелей мағынасы (Пшат)
Пшат деңгейінде Таураттың кашрут туралы өсиеті өмір мен оны тұмшалай алатын нәрсені ажырату ретінде ұсынылады. Киелі мәтіндерде былай делінген:
«Исраил ұлдарына айт: Жердегі барлық малдың ішінен сендер жей алатын тірі жәндік – мыналар».
Мұнда хая сөзі (өмір деген мағынадан шыққан) өсиетті сақтау арқылы таңдалған халықтың өз өмірін арамдықтан ажыратып, Өмірдің Негізімен шынайы байланыс орнататынын көрсетеді.
Мистикалық мағынасы (Сод)
Алайда тура мағынадан тыс қарағанда, кашруттың терең мистикалық мәні ашылады. Қаббалалық ілім бойынша, материалдық әлемнің әрбір бөлшегі ницоцот (құдайлық жарықтың ұшқындарын) қамтиды, олар жанның жоғарыға өрлеу әлеуетін сақтайды. Егер адам шынайы ниетпен (каванах) кошер тамақты тұтынса, ол осы жарық ұшқындарының тазару үдерісіне қатысып, оларды жоғары рухани деңгейлерге көтеруге көмектеседі. Ал арам тағамды жеу бұл ұшқындарды тұтқындап, рухани өсу жолында көрінбейтін кедергілер тудырады. Осылайша, кашрут тек сыртқы тыйымдар жүйесі емес, материалдық пен құдайлықты біріктіретін ішкі өзгеру құралы ретінде қарастырылады.
3. Яһуди еместерге шектеулер: Рухани мұраның шекаралары
Кашрутқа тән рухани мұра Жаратушы мен Исраил халқы арасында орнатылған келісімнің ажырамас бөлігі болып табылады. Яһуди еместердің, әсіресе Нұхтың ұрпақтарының, яһудилік дәстүрдің тереңіне толық енбей-ақ кашрутты сақтауға ұмтылуы бұл өсиеттің нағыз рухани мағынасын үстірт және бұрмаланған түрде түсінуге әкеледі. Кашрут заңдарының тереңдігі мен нәзіктігі тек интеллектуалдық зерттеуді ғана емес, сонымен бірге Жаратушымен толық келісім аясында орындалатын жеке рухани өзгерісті талап етеді.
Кейбір қазіргі заманғы түсіндірулер, әсіресе христиандық контексте, Елшілердің істері 10-тараудағы Петрдің арам жануарларды көруіне ерекше мән береді. Көптеген адамдар бұл аянды Жаратушы кашрутты жойды деп қате қабылдайды. Алайда, шын мәнінде, бұл аян Петрге бұдан былай яһуди еместерге Жаратушының Сөзін жеткізуге тыйым салынбайтынын көрсетеді. Бұл аян халықтар арасындағы рухани тосқауылдарды еңсеруге шақыру болып табылады, бірақ яһуди емес адамдар үшін арам тағамдарды жеуге рұқсат беру емес.
«Рухани арамдық» ұғымы негізінен Жаратушымен келісім жасап, сол бойынша өмір сүретіндерге қатысты қолданылады. «Басқа халықтарға Ол ештеңені тыйым салмады» деген сөздер Нұхтың әділ ұрпақтары мен қасиеттіліктен бас тартып, пұтқа табынушылық дәстүрлерді ұстанатындардың арасындағы айырмашылық аясында түсіндірілуі керек.
4. Қорытынды және практикалық айырмашылық
Бұл терең өсиеттер жүйесі бізге жанның шынайы өрлеуі әдет-ғұрыптарды механикалық сақтауда емес, ішкі өзгерісте жатқанын еске салады – әрбір ас ішу дұғаға және Жаратушыға ұмтылуға айналуы керек. Яһуди халқы үшін кашрут – тек тамақтану жүйесі емес, бүкіл әлемді материалдық пен руханилықтың қосылуы арқылы Құдайдың Жарығына жақындататын қасиетті өсиет.
Әділ яһуди емес адам, әмбебап моральдық қағидаларды ұстана отырып, Жаратушы берген өмірге құрметпен қарауға міндетті. Алайда кашруттың терең қаббалалық мәні Жаратушымен келісімнің толық жүйесін қабылдамайынша қолжетімсіз болып қала береді. Бұл өсиетті оқшау түрде қабылдау оның шынайы мағынасын бұрмалап, ішкі қасиеттілікті жоғалтуға әкеледі.
Яһуди еместерге кошер тамақты жеуге тыйым жоқ. АҚШ-та көптеген жылдар бойы кошер өнімдер органикалық немесе диеталық тағам ретінде қарастырылып, денсаулыққа пайдалы тамақ ретінде қабылданды. Статистика бойынша, АҚШ-та кошер өнімдерінің 80%-ын яһудилік дәстүрге еш қатысы жоқ адамдар сатып алады.
Алайда кашрут заңдары яһуди еместерге қолданылмайды – олар үшін сүт пен етті бөлек сақтау немесе басқа да рәсімдік ережелерді орындау міндетті емес. Бұл яһуди еместер мен яһудилер арасындағы айырмашылықты көрсетеді, өйткені кашрут яһудилер үшін тек диеталық жүйе емес, мистикалық мәнге ие қасиетті өсиет және келісімді орындау жолы болып табылады.
Нағыз қасиеттілік – кемелдікке ұмтылуда, әрбір адамның Жаратушы белгілеген жеке жолын түсінуде жатыр. Өсиеттерді орындау сыртқы рәсім ғана емес, ішкі өзгеру үдерісі болуы тиіс. Осы арқылы біз Жаратушымен үйлесімге жетіп, ойымызды айқындаймыз және жанымызды жоғары рухани Жарыққа бағыттаймыз.
